Afryka jest ogromnym kontynentem złożonym z wielu państw, a także żyjących obok siebie odmiennych plemion. Jak wynika z analiz archeologicznych, prawdopodobnie jest też kolebką ludzkości. To na jej terenie paleontolodzy odnaleźli najstarsze szczątki człowieka. Afryka ma charakter mozaikowy, składa się z wielu części. Jak zauważył S. Wilkosz, jest mieszaniną plemion i grup etnicznych, mozaiką odcieni skóry, kształtów czaszki i nosów, cech antropologicznych, obyczajowych i wierzeń, a co najważniejsze, języków.
Na terenach Afryki żyją obok siebie różne plemiona, które trudno usystematyzować. Próby ich klasyfikacji proponowane przez antropologów, etnografów, historyków czy lingwistów są bardzo różne. Nie sposób omówić ich wszystkich, ale podczas naszej wyprawy po Namibii poznamy przedstawicieli dwóch najważniejszych plemion zamieszkujących te tereny – Himba oraz Herero.
Plemiona żyjące w Namibii
W Afryce są plemiona, które – mimo licznych różnic – sąsiadują ze sobą, ale żyją w zgodzie, a nawet przyjaźni. Przykładem są właśnie Himba oraz Herero mieszkające w Namibii. Często spotyka się wspólnie spacerujące kobiety z obu grup, mimo że są między nimi znaczne różnice. Badacze twierdzą nawet, że trudno wyobrazić sobie bardziej odległe światy niż Himba i Herero, dlatego tym bardziej warto wiedzieć, że mają one wspólną przeszłość.
Himba to grupa etniczna zamieszkująca północno-zachodnią część Namibii. Znane są głównie przedstawicielki tego ludu, gdyż słyną z niezwykłej urody, malowania ciała i włosów czerwoną ochrą, a także charakterystycznego stroju.
Herero to lud, który silniej uległ wpływom europejskim – w ich codzienności widać elementy zarówno kultury niemieckiej, jak i chrześcijańskiej, zwłaszcza w stroju i strukturze społecznej.
Himba wywodzi się z plemienia Herero
Dziś Himba oraz Herero to dwa odrębne plemiona, ale warto wiedzieć, że Himba stali się niezależni pod koniec XIX wieku z powodu długotrwałych susz i epidemii bydła. Wtedy to Herero doświadczyli wyzysku, zaboru ich ziem i ludobójstwa przez osadników z Niemiec. Himba, którzy pozostali na północy, odizolowali się od wpływów kolonialnych, dzięki czemu zachowali swój tradycyjny styl życia i kulturę niemal nietkniętą przez cywilizację. Herero natomiast szybciej ulegli wpływom europejskim, co znalazło odzwierciedlenie w ich ubiorze i codziennych zwyczajach.
Wspólna obu plemionom pozostała miłość do bydła, ale trudno wymienić inne afrykańskie grupy etniczne, które różniłyby się tak bardzo wyglądem i strojem.
Himba i Herero – odmienne kanony piękna
Półnagie kobiety plemienia Himba noszą skąpe skórzane spódniczki i ciężką biżuterię z metalu i skóry, a także muszli jako symbolu płodności. Przez większość dnia wykonują tradycyjne zabiegi na skórę i włosy. Stosują tzw. otjize, mieszankę ochry w kolorze czerwieni, masła, roślin, popiołu i pigmentu pozyskanego z hematytu.
„Półnagie kobiety Himba noszą skórzane spódniczki i ciężką biżuterię, a ich ciała pokrywa ochronna mieszanka czerwonej ochry, masła i popiołu – symbol piękna, tradycji i przynależności.”
Służy ona do nawilżania i ogólnej pielęgnacji skóry, ale też chroni przed działaniem promieni słonecznych i insektami. W ramach higieny Himba zażywają kąpieli dymnych, gdyż woda na tych terenach jest zbyt cenna.
Wiele czasu pochłania im też przygotowanie charakterystycznej fryzury – warkoczyków posmarowanych popiołem i ochrą. Jeśli dziewczyna nosi jeden lub dwa warkocze zaczesywane na twarz, to znak dla mężczyzn, że jest za młoda, aby wyjść za mąż.
Z kolei kobiety z plemienia Herero ubierają się w barwne wiktoriańskie suknie i ogromne kapelusze w kształcie krowich rogów, które symbolizują, jak ważne jest w ich kulturze bydło. Modę tę zaszczepiły tu żony niemieckich kolonizatorów przebywających w Namibii w XIX wieku.
„Herero ubierają się w barwne wiktoriańskie suknie i ogromne kapelusze w kształcie krowich rogów, które symbolizują, jak ważne jest w ich kulturze bydło”
Wioski pokazowe na terenie Namibii
Podczas wspólnej podróży odwiedzimy wioski plemion zamieszkujących Namibię i będziemy przypatrywać się autentycznemu życiu i zwyczajom plemienia Himba. Dla ich wielu przedstawicieli nadal najcenniejszym środkiem płatniczym są stada krów – to cenne wiano, symbol zamożności. Właściciel stada jest szanowanym człowiekiem, bydło to element jego tożsamości, podnosi jego status materialny i społeczny.
„Właściciel stada jest szanowanym człowiekiem, bydło to element jego tożsamości, podnosi jego status materialny i społeczny.”
Dostrzeżemy jednak, że tryb życia afrykańskich plemion znacznie się zmienia. Tutejsza ludność już zdaje sobie sprawę, że to ich oryginalny wygląd gwarantuje zadowolenie turystów, a także spore korzyści. Do niedawna dobra cywilizacji w ogóle dla Himba nie istniały, jednak dzisiaj w wiosce pokazowej ludność oczekuje, że pieniądze i różne korzyści zapewnią im odwiedzający.
Życie w wiosce jest dostosowywane pod turystów – jest czyściej niż dawniej, nie ma śmieci i zwierzęcych odchodów, a ludność zmienia noszone na co dzień ubrania europejskie na swoje tradycyjne stroje. Turysta przybywa, aby poznać ich tradycje, odzienie, zrobić zdjęcia – oczekuje konkretnych wrażeń.
Poznaj serce Afryki
Jeśli marzysz o wyprawie do Namibii, sprawdź autorską wycieczkę „W pustyni i w puszczy” z Ex Oriente Lux. To niezapomniana podróż przez najbardziej spektakularne zakątki kraju – od złocistych wydm pustyni Namib, przez surowe piękno wybrzeża Atlantyku, po dzikie tereny Parku Etosha. Po drodze spotkasz autentyczne plemiona Himba, Herero i Buszmenów, poznasz ich tradycje, codzienne życie i przemiany, jakie zachodzą w ich kulturze. Program został starannie zaprojektowany, by połączyć unikalne doświadczenia kulturowe z obserwacją przyrody i lokalnych atrakcji.
Podróżujemy w małych, kameralnych grupach, z doświadczonym, polskojęzycznym przewodnikiem, który dba o Twój komfort, bezpieczeństwo i głębsze zrozumienie odwiedzanych miejsc. Zachęcamy do wspólnej wyprawy, aby ujrzeć tradycyjne plemiona w ich naturalnym środowisku, ale także obserwować zachodzące niemal na naszych oczach zmiany.
To nie jest zwykła wycieczka – to wyprawa w głąb Afryki. Dołącz do nas i przeżyj coś naprawdę wyjątkowego z Ex Oriente Lux.
